گروه‌بندی ساختمان‌ها ازنظر نظام مهندسی 1402/02/17 شرکت ساختمانی بتیس در نظام مهندسی، ساختمان‌ها را می‌توان بر اساس پارامترهای مختلف گروه‌بندی کرد. توجه به این گروه‌بندی‌ها برای مهندسان و طراحان بسیار اهمیت دارد تا معیارهای تأثیرگذار بر ساختمان‌هایی با کاربری‌های مختلف را در نظر داشته باشند و تأثیرات عوامل مخرب را به حداقل برسانند؛ زیرا حفظ ساختمان در برابر خسارت‌های احتمالی به منظور حفظ جان انسان‌ها و همین‌طور مقاوم بودن آن در برابر آسیب‌ها بسیار حائز اهمیت است. برای آشنایی با گروه‌بندی ساختمان‌ها از نظر نظام مهندسی، در ادامه این مطلب با ما همراه باشید. تعریفی از ساختمان قبل از معرفی گروه‌بندی‌ها، بهتر است تا با مفهوم اصلی ساختمان آشنا شویم. ساختمان، پناهگاهی برای سکونت انسان‌ها است که باعث تقسیم محیط زیست به دو قسمت داخلی و خارجی می‌شود. طبق فرمان شورای شهرسازی در سال 1377 به ساختمان‌های قدیمی، عمارت گفته می‌شود و ساختمان‌هایی با بیش از 6 طبقه به آسمان‌خراش، برج یا ساختمان‌های بلندمرتبه معروف هستند. مشاعات ساختمان شامل چه قسمت هایی می شود؟ کلیک کنید. گروه‌بندی ساختمان‌ها بر اساس نوع تصرف تصرف مسکونی ساختمان‌هایی که در آن یک شخص یا خانواده برای خوابیدن در آن زندگی می‌کنند، به غیر از مراکز درمانی از تصرف مسکونی برخوردار هستند. ساختمان‌های با تصرف مسکونی به صورت زیر دسته‌بندی می‌شوند: گروه اول تصرف‌های مسکونی که اغلب دارای اقامت کم‌تر از یک ماه هستند؛ مانند هتل‌ها، متل‌ها، هتل آپارتمان‌ها، مسافرخانه‌ها و مسافرپذیرها گروه دوم تصرف‌های مسکونی که سکونت دائم در آن‌ها صورت می‌گیرد و بیش از دو واحد مسکونی را شامل می‌شوند، در گروه دوم جای می‌گیرد. از جمله این نوع تصرف‌ها می‌توان به آپارتمان‌ها، خوابگاه‌ها، اقامتگاه‌های تفریحی شراکتی، اقامتگاه‌های غیرموقت سازمانی، مذهبی، ورزشی و امثال آن اشاره کرد. گروه سوم تصرف‌های مسکونی به منظور مراقبت افراد با تعداد 6 تا 16 نفر که البته کارکنان، این تعداد را شامل نمی‌شوند. گروه چهارم تصرف‌های مسکونی که سه طبقه بر روی سطح دسترس معبر به منظور اقامت یک یا دو خانوار مورد استفاده قرار می‌گیرند و اقامت متصرفان در آن‌ها دائم است. تصرف درمانی و مراقبتی تصرف‌های درمانی و مراقبتی به ساختمان‌هایی تعلق می‌گیرد که در آن افراد بیمار، دارای کهولت سن، معلول یا افراد تحت نظر به منظور اجرای مجازات آن‌ها نگهداری می‌شوند. ساختمان‌های دارای این تصرف بر اساس معیارهایی مشخص خود به چهار زیرگروه تقسیم می‌شوند. تصرف آموزشی بناهایی که با هدف آموزش برای دوره‌های تحصیلی ابتدایی و دبیرستان ساخته می‌شوند، در این دسته قرار می‌گیرند. همین‌طور ساختمان‌هایی که در آن کودکان بالای سه سال آموزش داده می‌شوند. از دیگر دسته‌بندی ساختمان‌ها بر اساس نوع تصرف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: تصرف‌های جمعی تصرف‌های حرفه‌ای و اداری تصرف‌های صنعتی تصرف‌های کسبی و تجاری تصرف‌های مخاطره‌آمیز تصرف‌های انباری تصرف‌های متفرقه دسته‌بندی ساختمان‌ها ازلحاظ کاربری با توجه به کاربری ساختمان‌ها می‌توان آن‌ها را در گروه‌های زیر قرارداد: ساختمان‌های گروه الف ساختمان‌هایی که دارای عملکرد خدماتی در یک محدوده کوچک هستند و کاربری آن‌ها در حیطه یک محله است. واحدهای مسکونی، مدارس ابتدایی، کلینیک‌ها، واحدهای تجاری کوچک، کارآگاه‌ها و کودکستان‌ها در این گروه قرار می‌گیرند. ساختمان‌های گروه ب بناهایی که حیطه عملکردی آن‌ها به ناحیه مربوط می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به درمانگاه‌ها، خوابگاه‌ها، شعبات فرعی بانک‌ها، مدارس متوسطه و سالن‌های ورزشی ساده اشاره کرد. ساختمان‌های گروه ج عملکرد بناهایی که در حوزه منطقه قرار می‌گیرد؛ مانند بیمارستان‌ها، مراکز فرهنگی، فروشگاه‌های بزرگ، ساختمان‌های پلیس، آتش‌نشانی، هتل‌های کوچک، مهمان‌پذیرها، شعب اصلی بانک‌ها، پست و ایستگاه فرعی مترو ساختمان‌های گروه د بناهایی که کاربری آن‌ها به عملکرد در حوزه شهری و فرا شهری تعلق می‌گیرد. فرودگاه‌ها، دانشگاه‌ها، ایستگاه‌های اصلی مترو، هتل‌های بزرگ، استادیوم‌ها و مراکز تحقیقاتی به این دسته مربوط می‌شوند. گروه‌بندی ساختمان‌ها بر اساس تعداد طبقات و نحوه قرارگیری بر روی زمین این دسته‌بندی به صورت زیر انجام می‌شود که هرکدام زیرگروه‌هایی را نیز در برمی‌گیرند: الف: ساختمان‌های یک و دوطبقه با زیرگروه‌های: ساختمان‌های ردیفی و متصل ساختمان‌های مجزا و منفصل ساختمان‌های ترکیبی با الگوی حیاط مرکزی ب: ساختمان‌های سه و چهار طبقه با زیرگروه‌های: ساختمان‌های ردیفی و متصل با درز انقطاع الزامی ساختمان‌های مجزا و منفصل پ: ساختمان‌هایی با بیشتر از 4 طبقه تا ارتفاع 23 متر با زیرگروه‌های: ساختمان‌های ردیفی و متصل ساختمان‌ها مجزا و منفصل ت: ساختمان‌های بلند: با ارتفاع بیش از 23 متر و طبقات بیشتر از 8 تا مشخصات بهترین زمین برای ساختمان سازی؛ کلیک کنید. گروه‌بندی ساختمان‌ها بر اساس اهمیت اهمیت خیلی زیاد ساختمان‌هایی که بعد از وقوع زلزله می‌توان از آن‌ها استفاده کرد، در دسته ساختمان‌های با اهمیت خیلی زیاد قرار می‌گیرند. نیروگاه‌ها، بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، آتش‌نشانی‌ها، آب و برق، مخابرات، برج‌های فرودگاه و تمام ساختمان‌هایی که در زمینه امداد و نجات فعالیت می‌کنند در این دسته به حساب می‌آیند. در صورت خراب شدن این ساختمان‌ها، میزان تلفات افزایش پیدا می‌کند و با انتشار گازهای مهم و سمی، محیط‌زیست آسیب خواهد دید. اهمیت زیاد ساختمان‌های با اهمیت زیاد در سه گروه زیر دسته‌بندی می‌شوند: ساختمان‌هایی که در صورت آسیب دیدن به محیط‌زیست ضرر وارد می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به ایستگاه‌های گاز، پالایشگاه‌ها و انبارهای سوختی اشاره کرد. ساختمان‌هایی که به دلیل ناکارآمدی، تلفات زیادی را به همراه دارند. در این ساختمان‌ها حداقل 300 نفر جمع می‌شوند؛ مانند مدارس، سینما، مسجد، فروشگاه، پایانه ساختمان‌هایی که با آسیب دیدن باعث از دست رفتن سرمایه ملی می‌شوند؛ مانند کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مکان‌های نگهداری اسناد ملی اهمیت متوسط ساختمان‌های با اهمیت متوسط در سه دسته قبلی قرار نمی‌گیرند و از جمله آن‌ها می‌توان به هتل، کارگاه، انبار، پارکینگ، ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری اشاره کرد. اهمیت کم ساختمان‌هایی که کم‌تر از 2 سال است به بهره‌برداری رسیده‌اند. ساختمان‌هایی که در صورت آسیب، خسارت و تلفات کم‌تری دارند. مرغداری‌ها و انبارهای کشاورزی در این دسته قرار می‌گیرند. گروه بندی ساختمان‌ها بر اساس تردد جمعیت بر اساس میزان تردد جمعیت می‌توان ساختمان‌ها را به صورت زیر تفکیک کرد: ساختمان‌هایی که دارای ترافیک سبک هستند و زمان اوج ترافیک ندارند؛ مانند انبارها، بناهای مخاطره‌آمیز و با کاربری صنعتی ساختمان‌هایی که از ترافیک متوسط برخوردار هستند؛ مانند هتل‌ها، ساختمان‌های مسکونی و اداری و خوابگاه‌ها بناهای با ترافیک سنگین که زمان اوج ترافیک دارند که از جمله آن‌ها می‌توان بیمارستان‌ها، مراکز آموزشی، تربیتی، سینماها و سالن اجتماعات را معرفی کرد. دسته آخر به ساختمان‌های با ترافیک خاص مربوط می‌شود که اغلب کاربری درمانی، مراقبتی دارند؛ مانند بازداشتگاه‌ها، کلینیک‌ها و درمانگاه‌ها دسته‌بندی بر اساس خطرپذیری ساختمان‌ها اینکه ساختمان‌ها تا چه حد می‌توانند در برابر سیل، زلزله، باد، یخبندان و برف خطرپذیری داشته باشند، در چهار گروه زیر قرار خواهند گرفت: خطرپذیری خیلی زیاد سازه‌هایی که طراحی آن‌ها به صورت تأسیسات ضروری است و آسیب دیدن آن‌ها، تلفات و خسارات را افزایش می‌دهد. تمام ساختمان‌هایی که با هدف امداد و نجات برپا می‌شوند، مانند بیمارستان‌ها، نیروگاه‌ها، رادیو و تلویزیون، تأسیسات انتظامی و مراکز مخابرات خطرپذیری خیلی زیادی دارند. خطرپذیری زیاد سازه‌هایی که با خرابی، تلفات جانی زیادی می‌دهند؛ مانند فروشگاه‌ها، ترمینال‌ها، سینماها، تئاترها، مدارس. همچنین ساختمان‌هایی که با خرابی محیط‌زیست را به خطر می‌اندازند و یا باعث از دست رفتن سرمایه‌های ملی می‌شوند. خطرپذیری متوسط ساختمان‌هایی که در دو گروه قبلی قرار نمی‌گیرند. ساختمان‌های مسکونی، تجاری، هتل‌ها و انبارها به این دسته تعلق دارند. خطرپذیری کم سازه‌هایی که تلفات مالی و جانی کمی دارند. جمع‌بندی توجه به گروه‌بندی ساختمان‌ها در سیستم نظام مهندسی برای مهندسین عمران و نقشه‌کشی، بسیار حائز اهمیت است. مهندسین وظیفه دارند تا با توجه به این دسته‌بندی تمام نکات لازم را موقع طراحی و اجرای سازه به کار گیرند و به دنبال این باشند تا سازه مربوطه در صورت آسیب دیدن، جان و مال انسان‌ها را تهدید نکند و همچنین بالاترین میزان بازدهی را متناسب با کاربری خود در اختیار مردم قرار دهد. گروه‌بندی‌هایی که در بالا ذکر شد همه مورد تائید سازمان نظام مهندسی هستند و توجه به آن‌ها برای مهندسین الزامی است.