بهترین نوع اسکلت ساختمان چیست؟

همان‌طور که از نام اسکلت ساختمان پیداست، به بخشی از سازه یا ساختمان اشاره دارد که برای حمایت از بارهای وارده و توزیع آن‌ها در سطوح بیشتر به کار می‌رود. این بخش پایه و اساس ساختمان است و معمولاً شامل قاب‌های فلزی، ستون‌ها، دیوارهای پشتیبان و ... می‌شود.

اسکلت ساختمان در تمام ساختمان‌های بلند، پل‌ها، تونل‌ها و به طور کلی تمامی سازه‌های بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. این بخش از ساختمان به دلیل توانایی بالا در تحمل بارهای وزنی زیاد و همچنین امکان توزیع آن به صورت یکنواخت، از قسمت‌های پراهمیت سازه محسوب می‌شود. در این مطلب از شرکت ساختمانی مهندس محسنی پور (بتیس) همراه ما باشید تا شما را با انواع اسکلت‌های ساختمانی آشنا کنیم و به شما بگوییم بهترین نوع اسکلت ساختمانی کدام است.

آشنایی با انواع سازه های ساختمانی؛ کلیک کنید.

انواع اسکلت ساختمانی مرسوم در جهان و ایران کدامند؟

در حال حاضر سه نوع اسکلت رایج در جهان وجود دارد که عبارتند از:

1- اسکلت فلزی: این نوع اسکلت با استفاده از قطعات فلزی مانند لوله، میلگرد و پروفیل ساخته می‌شود. پروفیل‌ها کاربرد گسترده‌ای در کلیه صنایع دارند و معمولا از نوع مربع و مستطیل آن با مقاطع بزرگتر، در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شود.

2- اسکلت بتنی: این نوع اسکلت را با استفاده از قالب‌های بتنی و فولاد آرماتور می‌سازند. آرماتورها در اصل برای افزایش مقاومت و استحکام، داخل سازه بتن تعبیه می‌شوند. به همین دلیل باید دارای خواصی مثل مقاومت داینامیک بالا در برابر ضربه و فشار، قابلیت جوش‌پذیری، قابلیت اتصال به قطعات دیگر، دارای نقطه تسلیم و مقاومت کششی مناسب باشند.

3- اسکلت چوبی: این نوع اسکلت با استفاده از قطعات چوبی مانند تیر و ستون ساخته می‌شود. استحکام این نوع اسکلت‌بندی به واسطه حضور پنل‌های سفت درون‌ آن‌هاست.

هر یک از انواع اسکلت‌ها برای نوع خاصی از ساختمان مناسب هستند و بسته به نوع سازه و نیاز به مقاومت و استحکام مختلف، مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته شرایطی مثل مسائل اقتصادی و نوع آب و هوای منطقه نیز در انتخاب اسکلت‌بندی ساختمان تاثیرگذار هستند. امروزه در اکثر شهرهای ایران از دو نوع اسکلت فلزی و بتنی استفاده می‌شود. این نوع اسکلت‌بندی‌ها از زیرگروه‌های متفاوتی تشکیل شده‌اند که در ادامه به طور مفصل در باره هر یک توضیح خواهیم داد.

در انتخاب نوع اسکلت ساختمان چه مواردی را باید در نظر داشته باشیم؟

 نوع ساختمان

نوع ساختمان بسیار مهم است. شما باید بر اساس نوع سازه‌ای که دارید، اسکلت مناسبی را برای آن انتخاب کنید. برای مثال در ساختمان‌های بلند، اسکلت فلزی یا بتنی به دلیل مقاومت بیشتر و قابلیت پشتیبانی بهتر، مناسب هستند.

 شرایط محیطی

هنگام انتخاب اسکلت ساختمان، شرایط محیطی را نیز در نظر داشته باشید. به عنوان مثال در مناطق با زلزله شدید، بهتر است از اسکلت بتنی یا فولادی به دلیل مقاومت بالاتر استفاده نمایید.

 هزینه

اسکلت چوبی از نظر هزینه ارزان‌تر از اسکلت‌های فلزی یا بتنی است. پس قبل از ساخت سازه، این مورد را نیز لحاظ کنید.

زمان ساخت

اسکلت‌های فلزی علاوه بر مقاومت بالا، به دلیل آسانی در ساخت و نصب، مناسب ساختمان‌هایی هستند که زمان ساخت کوتاهی دارند.

ظرفیت باربری

اسکلت فلزی به دلیل ظرفیت باربری بالا، مناسب ساختمان‌های بلند است.

به طور کلی برای انتخاب اسکلت مناسب ساختمان، باید به نیازهای ساختمان و شرایط محیطی منطقه نگاه کنید و اگر در این زمینه اطلاعاتی ندارید، از متخصصین و کارشناسان مشاوره بگیرید.

اسکلت فلزی ساختمان

اسکلت فلزی به سه دسته اصلی اتصالات جوشی، اتصالات پیچ و مهره‌ای و اتصالات پرچی تقسیم‌بندی می‌شود. امروزه اتصالات پرچی تقریبا منسوخ شده و در حال حاضر بهترین روش برای اجرای اسکلت فلزی، استفاده از اتصالات پیچ و مهره است. اتصالات جوشی نیز معمولا فقط در سازه‌هایی با متراژ و وزن پایین مورد استفاده قرار می‌گیرند. زیرا این نوع اتصالات مقاومت پایین‌تری نسبت به اتصالات پیچ و مهره دارند و ممکن است هنگام وقوع زلزله دچار مشکل شوند.

علی‌رغم مقاومت بالای اسکلت فلزی نسبت به بتنی، اسکلت فلزی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. دلیل آن را می‌توان هزینه بالای اسکلت فلزی، ظرفیت باربری کمتر نسبت به اسکلت بتنی، حساسیت به آتش، حساسیت به خوردگی، نیاز به عایق حرارتی و ... دانست. البته همان‌طور که پیش از این هم گفته شد، انتخاب نوع اسکلت‌بندی برای ساختمان بستگی به شرایط محیطی و نیازهای ساختمان دارد. لذا باید با در نظر گرفتن تمامی عوامل، اسکلت مناسب را انتخاب کرد.

مزایای اسکلت فلزی ساختمان

اسکلت فلزی نسبت به اسکلت بتنی از یکسری مزایا برخوردار است. برخی از این مزیت‌ها عبارتند از:

قابلیت اجرای سریع و آسان: ساخت اسکلت فلزی به دلیل استفاده از قطعات آماده و قابل حمل، به راحتی و با سرعت بالا صورت می‌گیرد.

 قابلیت ساخت در محل: قطعات اسکلت فلزی به راحتی در محل ساختمان ساخته می‌شوند و نیازی به حمل آن‌ها نیست.

مقاومت بالا در برابر زلزله و انفجار: ساختمان‌های دارای اسکلت فلزی، در برابر زلزله و انفجار بسیار مقاوم هستند.

 قابلیت بازیافت: قطعات فلزی به دلیل قابل بازیافت بودن، مانع از تولید زباله‌های بیشتر می‌شوند.

 امکان استفاده در ساختمان‌های مرتفع: نسبت مقاومت به وزن در قطعات فلزی بسیار بالاست. به همین دلیل از این نوع اسکلت‌بندی در ساختمان‌های مرتفع یا سازه‌هایی که در زمین‌های سست بنا می‌شوند، استفاده می‌شود.

امکان مقاوم‌سازی و قابلیت تقویت‌پذیری: در صورتی که اسکلت‌های فلزی به هر دلیلی مثل اشتباه در محاسبات یا اجرای نادرست اسکلت، از مقاومت مناسبی برخوردار نباشند، امکان مقاوم‌سازی آن‌های یا افزودن قسمت‌های جدید به اسکلت وجود دارد.

سبک وزن بودن: اسکلت فلزی نسبت به اسکلت بتنی بسیار سبک وزن است. در نتیجه استفاده از آن وزن کلی ساختمان را کاهش می‌دهد.

معایب اسکلت فلزی ساختمان کدامند؟

با اینکه استفاده از اسکلت فلزی در ساختمان‌ها مزایای بسیار زیادی دارد؛ اما این روش نیز مانند هر روش ساخت و ساز دیگری از عیب‌هایی برخوردار است. مثلا قطعات فلزی شدیدا به آتش حساس هستند و در هنگام آتش‌سوزی، ضعف زیادی از خود نشان می‌دهند. طوری که در صورت بروز حریق، حتی ممکن است ساختمان به کلی تخریب شود. به دلیل حساسیت قطعات فلزی به دمای بالا، باید این نوع اسکلت‌بندی را با عایق حرارتی پوشاند.

ساختمان‌های دارای اسکلت فلزی ممکن است برای ساکنین نویز بسیار زیادی ایجاد کنند. خوردگی بالای فلز در مجاورت عوامل مختلف جوی و شرایط محیطی نامناسب نیز، از دیگر معایب اسکلت فلزی است. قطعات فلزی اگر تحت فشار قرا بگیرند، تمایل به خمش پیدا می‌کنند. این عامل می‌تواند باعث شکست جوشکاری آن‌ها شود و هزینه‌های ساخت مجدد را بالا ببرد.

از دیگر معایب اسکلت‌های فلزی، ظاهر نامطلوب آن است. برخی افراد ممکن است ظاهر ساختمان‌هایی با اسکلت فلزی را نپسندند و از خرید چنین ساختمان‌هایی خودداری کنند.

علاوه بر موارد بالا، لازم است بدانید که ساخت ساختمان‌هایی با اسکلت فلزی، به تخصص و مهارت بالا نیاز دارد و عدم توانایی در اجرای صحیح آن، می‌تواند شرایط خطرناکی را برای ساختمان و ساکنین ایجاد کند.

اسکلت بتنی ساختمان

بتن ماده‌ای سخت و مقاوم است که از ترکیب سیمان، آب، سنگدانه و مواد معدنی دیگر تشکیل می‌شود. در ساختار بتن، سیمان به عنوان ماده چسبنده، آب به عنوان عامل ترکیب‌کننده، و سنگدانه به عنوان ماده‌ای سخت و پایدار عمل می‌کند. به دلیل ویژگی‌های خاصی که بتن دارد، از آن به طور گسترده در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شود. در صورتی که در اجرای ستون‌های ساختمان، تیرهای اصلی، دیوارهای برشی، پی و ... از بتن استفاده شده باشد، می‌گوییم که آن ساختمان از اسکلت بتنی برخوردار است.

مزایای اسکلت بتنی ساختمان

مقاومت بالا: بتن به دلیل ترکیب مواد معدنی مختلف در ساختار خود، مقاومت بالایی در برابر فشار، کشش و خمش دارد.

انعطاف‌پذیری زیاد: بتن انعطاف‌پذیری خوبی دارد و در برابر لرزش‌ها و وقوع زلزله، مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهد.

عدم نفوذپذیری: ساختار بتن به گونه‌ای است که در برابر نفوذ رطوبت و آب مقاومت بالایی دارد.

قابلیت شکل‌دهی بالا: بتن قابلیت شکل‌دهی بالایی دارد و می‌توان آن را به اشکال مختلفی تولید کرد. درست برعکس فولاد که با شکل‌ها و مقاطع محدود تولید می‌شود.

نیاز به حفاظت کمتر: ساختمان‌های دارای اسکلت بتنی، نسبت به سازه‌هایی که از اسکلت فلزی برخوردارند، نیاز به حفاظت کمتری دارند.

اجرای راحت: اجرای سازه‌های بتنی نسبت به سازه‌های فلزی و حتی چوبی، به مهارت و تخصص کمتری نیاز دارد.

از معایب بتن می‌توان به وزن بالا، مقاومت کششی پایین، انتقال گرما و سرما به داخل ساختمان و ... اشاره کرد.

اسکلت چوبی ساختمان

اسکلت چوبی نیز مانند اسکلت بتنی ساختاری پایدار و قوی دارد. در این نوع اسکلت‌بندی، از قطعات چوب به عنوان ماده سازگار و قابل اطمینان در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شود و در بسیاری موارد، قطعات فولادی برای تقویت و پایدار کردن ساختار چوبی به کار می‌روند.

مزایای اسکلت چوبی

از مهم‌ترین مزایای اسکلت چوبی، هزینه پایین، شکل‌پذیری راحت، وزن سبک، سهولت در انجام کار و حمل آسان است. از معایب آن هم می‌توان حساسیت به رطوبت، مقاومت پایین در برابر زلزله، تغییر شکل در اثر کاهش یا افزایش دما، نیاز به نگهداری بالا و نیاز به عایق رطوبتی و حرارتی را نام برد.

مقاومت سازه فولادی بیشتر است یا بتنی؟ کلیک کنید.

کلام آخر

در این مطلب از شرکت ساخت و ساز بتیس در باره انواع گوناگون اسکلت ساختمان و انتخاب بهترین نوع اسکلت‌بندی صحبت کردیم. همان‌طور که متوجه شدید، معمولا سه نوع اسکلت‌بندی برای ساختمان‌ها در نظر گرفته می‌شود. هر کدام از این اسکلت‌بندی‌ها معایب و مزایای خود را دارند و متناسب با شرایط خاص ساختمان انتخاب می‌شوند. برای انتخاب مناسب‌ترین اسکلت‌بندی باید عوامل مختلفی را در نظر بگیرید. عواملی مثل شرایط اقتصادی، شرایط آب و هوایی، موقعیت مکانی و ... تعیین می‌کنند که بهترین و مطلوب‌ترین اسکلت برای ساختمان شما کدام است.