اصول طراحی پلان ساختمان مسکونی 1403/04/30 شرکت ساختمانی بتیس طراحی پلان ساختمانی یکی از مراحل بسیار مهم در فرایند ساخت و ساز است و نقش به‌سزایی در شکل‌دهی یک ساختمان دارد. یک پلان ساختمانی باید به طور دقیق طراحی شود و تمام جزئیات آن مانند تعداد و ابعاد اتاق‌ها، نوع فضاهای عمومی و خصوصی و ... بایستی مطابق با نیازهای ساکنین باشد. در این مطلب از شرکت ساختمانی بتیس همراه ما باشید تا به بررسی اصول و روش‌های طراحی پلان ساختمانی بپردازیم و نکاتی که باید در طراحی نقشه ساختمان مسکونی رعایت شوند را بیان کنیم. در طراحی پلان ساختمان مسکونی، به چه نکاتی باید توجه داشت؟ قبل از ساخت یک ساختمان مسکونی، ابتدا باید نیازها و اهداف ساختمان مانند تعداد و ابعاد اتاق‌ها، درب و پنجره‌ها، مسیرهای حرکت و امکانات عمومی مانند پارکینگ، آسانسور و ... مشخص شوند. فضاهای عمومی مانند سالن ورودی، پذیرایی، نشیمن و آشپزخانه نیز باید در جای مناسب قرار گیرند. به طوری که در فضای داخلی، نوعی همسانی و تعادل ایجاد شود. نورپردازی، رعایت اصول ایمنی و به طور کلی استفاده بهینه از فضا، از جمله موارد دیگری هستند که در طراحی پلان ساختمان در نظر گرفته می‌شوند. در ادامه مطلب، توضیحاتی را در خصوص هر یک از موارد گفته‌شده ارائه خواهیم داد. بیشتر بخوانید: بهترین نقشه آپارتمان دو خوابه مشخص کردن محل راه‌پله و آسانسور در طراحی پلان ساختمان، ابتدا باید محل پلکان و آسانسور را جانمایی کرد. انتخاب یک مکان درست برای راه‌پله و آسانسور در طراحی پلان ساختمانی، بر کیفیت بخش‌های دیگر نیز تاثیرگذار است. در این زمینه باید فاکتورهای مهمی مانند پهنا، شکل زمین، تعداد واحدهای موجود در هر طبقه، زیرزمین، تعداد پارکینگ و ... را در نظر داشت. بهترین موقعیت قرارگیری پله، وسط پلان است. تفکیک محیط‌های عمومی و خصوصی در این مرحله باید محیط‌های خصوصی و عمومی ساختمان از یکدیگر تفکیک شوند. با اینکه مشخص نمودن پله و آسانسور در این مرحله نیز قابل انجام است، اما به دلیل اهمیت بالا بهتر است به طور جداگانه انجام شود. وقتی پله در مناسب‌ترین موقعیت خود یعنی وسط پلان قرار می‌گیرد، یک سمت پلان به بخش‌های خصوصی مانند اتاق‌های خواب و سرویس‌های بهداشتی و بخش دیگر آن به بخش‌های نیمه‌خصوصی یا عمومی مانند آشپزخانه و اتاق نشیمن تعلق خواهد گرفت. جانمایی آشپزخانه و ورودی ساختمان تصمیم‌گیری در مورد موقعیت آشپزخانه، یکی از موضوعات مهمی است که در طراحی یک پلان باکیفیت بسیار تاثیرگذار است. آشپزخانه باید از نور کافی و تهویه مناسب برخوردار باشد. این فضا باید در ارتباط مستقیم با پذیرایی و اتاق نشیمن بوده و ورودی آن نزدیک درب ورودی در نظر گرفته شود. همچنین ترجیح این است که سینک و گاز از قسمت پذیرایی قابل دیدن نباشند. تعیین تعداد اتاق‌ها هر چند طراحی پلان ساختمانی طبق سلیقه معمار و صاحب‌خانه صورت می‌گیرد، اما باید به اصول و قواعد ساخت و ساز در این زمینه توجه کرد و استانداردها را مدنظر قرار داد. اینکه بخواهید برای یک ساختمان چه تعداد اتاق در نظر بگیرید و ابعاد آن‌ها چقدر باشد، بستگی به ساختمان، نوع کاربری آن و همچنین نیازهای ساکنین دارد تا ساختمان به بهترین شکل و با کاربری مناسب مورد استفاده افراد قرار گیرد. به عنوان مثال، در یک ساختمان مسکونی، به اتاق‌های خواب، نشیمن، آشپزخانه، حمام و ... نیاز است که ابعاد هر کدام با توجه به ابعاد زمین تعیین می‌شود. توجه به جهت قرارگیری اتاق‌ها جایگاه و موقعیت اتاق‌ها، تاثیر به‌سزایی بر کارایی و راحتی استفاده از این فضاها دارد و یکی از اصول اولیه مهم در طراحی پلان ساختمان مسکونی محسوب می‌شود. قرارگیری اتاق‌ها باید به گونه‌ای باشد که ارتباط مناسبی بین اتاق‌ها ایجاد شده و نیازهای ساکنین نیز کاملا برآورده شود. به عنوان مثال، اتاق خواب‌ها بهتر است در نقاط خلوت و آرام ساختمان قرار گیرند تا نور و صداهای مزاحم کمتر به آن‌ها برسد. اتاق‌های نشیمن و آشپزخانه نیز بهتر است نزدیک به هم باشند تا بین اعضای خانواده راحت‌تر ارتباط برقرار شود. اگر به این نکات توجه نشود و اتاق‌ها در جهت نامناسب قرار گیرند، ممکن است ساختمان نورگیری لازم را نداشته باشد یا اینکه از نظر دما متعادل نباشد. البته در طراحی پلان ساختمان مسکونی، باید نوع منطقه و شرایط آب و هوایی را نیز در نظر گرفت؛ زیرا تمام جهات با توجه به نور خورشید تغییر خواهند کرد. یک معمار باتجربه، جهات را به خوبی می‌شناسد و می‌داند مطابق با شرایط آب و هوایی منطقه، کدام طراحی برای پلان ساختمان مسکونی مناسب است. قرار دادن ستون برای پارکینگ در این مرحله از طراحی پلان، ابتدا باید پلان پارکینگ بررسی شود. سپس بسته به تعداد اتومبیل‌ها و شرایط قرارگیری آن‌ها، ستون‌گذاری انجام گیرد. دهانه میان ستون‌ها اغلب پنج تا شش متر لحاظ می‌شود و تا جایی که امکان دارد، ستون‌ها باید موازی یکدیگر باشند. بیشتر بخوانید: بهترین نقشه ساختمان دوبلکس اصول طراحی پلان ساختمان مسکونی انجام اصلاحات وقتی شکل کلی طرح تقریبا به پایان رسید، بایستی اصلاحات و ریزه‌کاری‌ها صورت بگیرد. با توجه به ستون‌گذاری که در مرحله قبل انجام شد، در این مرحله ممکن است نیاز باشد تا تغییرات جزئی در طرح تیپ طبقات به وجود آید. در نظر گرفتن نور کافی برای فضای خانه در طراحی پلان ساختمان مسکونی، موقعیت و اندازه درب و پنجره‌ها بسیار اهمیت دارد. پنجره‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که نور خورشید به میزان لازم وارد اتاق‌ها شده و در عین حال از ورود گرمای اضافی در فصول گرم سال، کاسته شود. این امر به کاهش مصرف انرژی برای خنک‌سازی اتاق‌ها نیز کمک می‌کند. هر چند در منازل آپارتمانی نمی‌توان این نیازها را به طور صددرصد برآورده کرد، اما اگر خانه شما ویلایی است، بخشی از دیوارها را به طور سرتاسر شیشه در نظر بگیرید یا از پنجره‌های بزرگ برای آن‌ها استفاده کنید. طراحی پلان ساختمانی کاربردی و منطقی طراحی پلان ساختمان مسکونی به عنوان یک فرآیند پیچیده و چالش‌برانگیز، نیازمند توجه به چند مورد اساسی است تا به نتیجه‌ای کاربردی و منطقی در این زمینه برسد. اول اینکه باید نیازها و ترجیحات ساکنین، شناخته شده و در طراحی نقشه ساختمان در نظر گرفته شوند. تعداد اعضای خانواده، نوع فعالیت‌های روزانه این افراد و فضاهای مورد نیاز آن‌ها تعیین می‌کنند که طراحی پلان ساختمان به چه شکلی باشد. باید فضاها به گونه‌ای طراحی شوند که رفت و آمد در داخل ساختمان به راحتی صورت گیرد و هیچ مسیر بسته‌ای وجود نداشته باشد. محل قرارگیری راهروها، مسیر بین نقاط مختلف خانه، کمد دیواری، برق‌کشی و ... همگی باید طبق اصول و منطق ساخته شوند و مزاحمتی برای افراد ایجاد نکنند. همان‌طور که پیش از این هم گفته شد، بهره‌گیری از نور طبیعی خورشید نیز بسیار مهم است. بنابراین، پنجره‌ها و درب‌ها باید طوری طراحی شوند که نور به اندازه مناسب و کارآمد به داخل خانه تابیده شود. در نظر گرفتن ایمنی ساختمان طراحی پلان ساختمان فقط یک نقشه اولیه از فضای داخلی آن نیست؛ بلکه در این زمینه باید امنیت ساکنین خانه را نیز در نظر گرفت. به عنوان مثال، به تعداد و مکان قرارگیری درب‌ها و پنجره‌ها توجه داشته باشید و آن‌ها را به گونه‌ای قرار دهید که دسترسی افراد غیرمجاز به داخل ساختمان سخت شود. در هر ساختمان مسکونی، باید سیستم اعلام حریق نصب کرد. طراحی این سیستم هم باید به گونه‌ای باشد که در صورت وقوع حادثه، ساکنان به سرعت آگاه شوند و اقدامات لازم را انجام دهند. در نظر گرفتن راه خروج اضطراری نیز بسیار اهمیت دارد. توجه به بودجه یکی از موارد مهم در طراحی پلان اولیه یک ساختمان، میزان بودجه شما است که تاثیر بسیار زیادی بر انتخاب مواد، ابعاد فضاها، نوع تجهیزات و طراحی نهایی دارد. با توجه به بودجهای که در اختیار دارید، کارهای خود را اولویت‌بندی کرده و همچنین نوع طراحی و ساخت ساختمان، هزینه‌های مربوط به مواد ساختمانی، نیروی انسانی، تجهیزات، پروانه‌ها و ... را مشخص کنید. در نظر گرفتن یک چیدمان فرضی از وسایل در نظر گرفتن یک چیدمان فرضی از وسایل و امکانات هنگام طراحی پلان ساختمان کمک می‌کند تا یک فضای کارآمدتر، زیباتر و منطبق با نیازهای خود ایجاد کنید. شما می‌توانید وسایل را به صورت فرضی و با توجه به نیازها و ترجیحات خود بچینید. در این صورت می‌توانید تشخیص دهید که هر فضای خاص مانند سالن نشیمن به چه تعداد وسیله نیاز دارد. طراحان از طرح‌های استاندارد مبلمان کمک می‌گیرند تا ابعاد یک فضا را دقیق‌تر مشخص کنند. عدم توجه به این موضوع ممکن است باعث شود تا فضای طراحی‌شده برای قرار دادن مبلمان یا تخت خواب مدنظر شما مناسب نباشد. کلام آخر در این مطلب از شرکت ساختمان سازی بتیس، به بررسی اصول و روش‌های طراحی پلان ساختمانی پرداختیم. در طراحی پلان ساختمان مسکونی، قبل از هر چیز باید نیازها و اهداف خود را مشخص کنید. موقعیت ساختمان، نورگیری و حرکت آزاد در فضا را در نظر داشته باشید. به تعادل و هماهنگی بین تعداد و اندازه وسایل با ابعاد فضایی که در اختیار دارید، توجه کنید. تنها در صورتی که تمام موارد گفته‌شده طبق اصول و قواعد پیش بروند، طراحی پلان شما به درستی و به بهترین نحو انجام خواهد شد.