مقایسه روش‌ سنتی و صنعتی در ساختمان‌ سازی

اصطلاح سنتی در فرایند ساختمان‌ سازی برای توصیف انواع ساخت‌های خطی استفاده می‌شود. جایی که آغاز مرحله بعد در گرو تکمیل مرحله قبل است. بنابراین می‌توان گفت که ساختار ساختمان‌ سازی سنتی یک ساختار متوالی است. اما استفاده از روش‌های صنعتی در ساختمان‌ سازی باعث شده که بسیاری از مراحل به‌صورت موازی با هم پیش بروند. درنتیجه پروژه با سرعت بسیار بیشتری انجام می‌شود. هر دو روش برای ساخت ساختمان از یک نقطه آغاز می‌شوند. برنامه‌ریزی، طراحی، گرفتن تاییدیه‌ها و آماده‌سازی محل ساخت از اصلی‌ترین چارچوب‌های تشکیل‌دهنده روش‌های ساختمان‌ سازی سنتی و صنعتی هستند. اما اختلافات درست پس از آماده کردن محل آغاز می‌شود.

اینجا دقیقا همان نقطه‌ای است که اختلاف میان گروه‌های ساختمان‌ سازی مختلف را نیز نشان داده و باعث می‌شود که یکی از آن‌ها بتواند نسبت به سایرین جایگاه بالاتری را به خود اختصاص دهد. گروه ساختمان‌ سازی بتیس از مشهورترین و بهترین گروه‌های برج‌سازی فعال در شمال تهران است.

در گروه ساختمانی بتیس همواره استفاده از ابزارهای مدرن و آخرین روش‌های روز دنیا در اولویت بوده است. به همین دلیل است که برج‌های ساخته‌شده توسط این گروه در مناطق یک، دو و سه تهران توانسته‌اند نام گروه بتیس را تا اوج ابرها بالا ببرند. در این مقاله می‌خواهیم شما را با تفاوت میان روش‌های سنتی و صنعتی در ساختمان‌ سازی آشنا کرده و برتری‌های هریک را موردبررسی قرار دهیم.

رقابت میان روش‌های سنتی و صنعتی در ساختمان‌ سازی

در مراحل آغازین رقابت میان روش‌های سنتی و صنعتی در ساختمان‌ سازی، به نظر تفاوتی بین این دو روش مشاهده نمی‌شود. در هر دو روش مهندسان، طراحان و معماران برای برنامه‌ریزی و تامین مواد موردنیاز گرد هم جمع می‌شوند. همچنین طراحان نیز وظیفه دارند که طرح‌های سه‌بعدی یا نقشه‌های کاغذی خود را تکمیل کرده و یک شمای مجازی از ابعاد مختلف ساختمان را ایجاد کنند. رفته‌رفته محل ساخت ساختمان آماده شده و پی‌ریزی انجام می‌شود.

در این مرحله است که کم‌کم اختلاف‌ها روی خود را نشان می‌دهند. درحالی‌که به نظر می‌رسد که ساختمان‌ سازان سنتی و مدرن ازنظر امتیاز در یک جایگاه مساوی قرار گرفته‌اند، اما ساختمان‌ سازان مدرن یک-هیچ از سنتی‌ها جلوتر هستند. زیرا ساختمان‌ سازان سنتی ناچار هستند که مراحل را به‌صورت پله‌پله و با کمک نیروی انسانی پیش ببرند. در این شیوه ساختمان‌ سازی پایه‌ها ریخته می‌شوند، دیوارها ساخته می‌شوند، سقف‌ها اضافه شده و سپس کار در فضای داخلی ساختمان آغاز می‌شود. سرانجام قبل از اینکه ساختمان به مشتری تحویل داده شود، بررسی نهایی اتفاق افتاده و فهرستی از مشکلات موجود تهیه می‌شود. پس از رفع این مشکلات، ساختمان کامل خواهد شد.

اما در ساختمان‌ سازی به شیوه صنعتی، همان‌طور که پایه‌ها در محل ساختمان در حال شکل گرفتن هستند، کارگران ماهر و دستگاه‌های پرسرعت در کارخانه مشغول شکل دادن به سایر قسمت‌ها هستند. حتی برخی کارهای داخلی مانند ساخت لوله ها و سیستم برق نیز در کارخانه قابل انجام هستند. نهایتا تمامی قسمت‌های ممکن در کارخانه و تحت نظارت ماهرترین ناظران کیفیت ساخته شده و به محل منتقل می‌شوند. همین موضوع باعث می‌شود که ساختمان‌ سازی صنعتی در این رقابت به نظر پایاپای، یک قدم جلو بیفتد.

آب‌وهوا، دوست ساختمان‌ سازی مدرن

یکی از مزایایی که ساختمان‌ سازی صنعتی در این رقابت از آن برخوردار است، عدم تاثیرپذیری از شرایط آب‌وهوایی است. شرایط جوی مانند باران، برف، تگرگ یا باد اصلا به نفع ساختمان‌ سازان سنتی عمل نمی‌کنند. بنابراین می‌توان گفت که این شرایط برگ برنده شیوه‌های صنعتی به شمار می‌روند. به همین دلیل است که گروه‌های ساختمان‌ سازی معتبر مانند بتیس تلاش می‌کنند تا حد امکان از روش‌های سنتی فاصله گرفته و از این برگ‌های برنده به نفع خود و مشتریان استفاده کنند.

جامعه، دوستدار شیوه‌های صنعتی ساختمان سازی

یکی دیگر از برگ برنده‌های استفاده از شیوه‌های صنعتی در ساختمان‌ سازی، حمایت جامعه از این شیوه‌ها است. در دنیای امروز و باوجود پیشرفت‌های فراوانی که در حوزه ساختمان‌ سازی اتفاق افتاده است، معماران قدیمی همچنان از شیوه‌های سنتی حمایت می‌کنند. به همین دلیل است که تقریبا در قسمت‌های مختلف شهرهای بزرگ می‌توانیم ساختمان‌هایی را ببینیم که با ماشین‌آلات پرسروصدای خود، مزاحمت زیادی را برای اهالی یک محله ایجاد کرده‌اند. همچنین این ماشین‌آلات برای ساخت ساختمان‌هایی در حاشیه خیابان نیز باعث بسته شدن مسیر خواهند شد.

این در حالی است که اگر سری به محل‌های ساختمان‌ سازی گروه‌های معتبر معماری مانند بتیس بزنید، خبری از این حجم از سروصدا و حضور ماشین‌آلات سنگین نیستند. افراد خیلی راحت در مسیرهای منتهی به محل‌های ساخت برج‌های بزرگ رفت‌وآمد می‌کنند و هیچ‌کس از اینکه برجی با این عظمت در چنین محلی ساخته شده است، شکایتی ندارد. تصور کنید که اگر قرار بود گروه‌های معماری معتبر برای ساخت برج‌هایی با 20 یا 30 طبقه از روش‌های سنتی استفاده کنند، چه حجم عظیمی از ماشین‌آلات سنگین باید هرروزه در مسیرهای شهری این نواحی حرکت می‌کردند.

محیط‌ زیست، سومین برگ برنده جامعه صنعتی‌ها

ضلع سوم مثلث دوستداران شیوه‌های صنعتی در ساختمان‌ سازی را محیط‌زیست تشکیل می‌دهد. یک ضلع بسیار قدرتمند که باعث می‌شود تعداد زیادی از افراد نیز از شیوه‌های صنعتی حمایت کنند. باوجود این مورد رفته‌رفته تعداد طرفداران شیوه‌های صنعتی ساختمان‌ سازی نسبت به روش‌های سنتی افزایش یافته و کفه ترازو به سمت صنعت سنگین می‌شود.

کاهش مصرف انرژی در برج‌ مسکونی

در ساختمان‌ سازی سنتی همواره خاک محیط ساخت ساختمان به دلیل استفاده از مواد و مصالح ساختمانی دچار آسیب می‌شود. ساختار مواد و مصالح ساختمانی به‌گونه‌ای است که می‌تواند بر روی خاک و حتی آب یک محیط تاثیر منفی بگذارد. به همین دلیل اگر در پروژه‌های بزرگ مانند برج‌های چندطبقه از شیوه‌های سنتی استفاده شود، بدون شک محیط‌زیست آن منطقه آسیب زیادی خواهد دید.

در کنار این‌ها دود و فضولات تولیدشده توسط ماشین‌آلات نیز کیفیت هوا را تحت تاثیر قرار داده و برای ساکنین نیز آزاردهنده هستند. از همه این‌ها گذشته آلودگی صوتی ناشی از ساخت ساختمان به شیوه سنتی تقریبا غیرقابل‌تحمل است. استفاده از شیوه‌های صنعتی در ساختمان‌ سازی باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی نیز می‌شود.

کیفیت بالا، نتیجه اعتماد به صنعت در ساختمان‌ سازی

همان‌طور که گفتیم تا اینجای مسابقه همه‌چیز به نفع ساختمان‌ سازی صنعتی تمام شده است. افراد، شرایط آب‌وهوایی و محیط‌زیست به این شیوه در ساخت ساختمان کمک کرده‌اند که اختلاف امتیاز بسیار خوبی را نسبت به رقیب خود به دست آورد. اما زمان رقابت میان این دو در اینجا به اتمام نمی‌رسد. ساختمان‌ سازی با شیوه‌های صنعتی هنوز هم برگ برنده‌های دیگری دارد که قرار است در ادامه مسیر از آن‌ها رونمایی کند.

کیفیت هدیه‌ای از سوی ساختمان‌ سازی صنعتی به طرفداران خود است. احتمالا برای شما هم پیش آمده که روند ساخت یک ساختمان به شیوه سنتی را دنبال کنید. ساختمان‌هایی که بر سر راه مسیرهای هرروزه ما سبز می‌شوند و یا در همسایگی ما ساخته شده‌اند. همان‌طور که دیده‌اید معمولا نظارت لحظه‌ای بر روی کار کارگران در شیوه‌های سنتی وجود ندارد. در بسیاری از موارد پس از پایان یک مرحله، مهندسی به نام مهندس ناظر در محل حاضر شده و کیفیت ساختمان را برای رفتن به مرحله بعد تایید می‌کند. اما متاسفانه در برخی موارد شاهد این موضوع هستیم که مهندس از تخصص کافی برای این کار برخوردار نیست و یا در ازای دریافت رشوه تن به تایید کیفیت ساختمان می‌دهد.

این موردی است که به‌هیچ‌وجه در طی ساخت ساختمان با استفاده از فرایند صنعتی اتفاق نمی‌افتد. در تمامی ساخت ساختمان با استفاده از شیوه‌های صنعتی، ناظران و مهندسان متخصص به‌طور لحظه‌ای کیفیت محصولات را رصد می‌کنند. به‌علاوه کارگران نیز مهارت و تجربه بسیار خوبی در ترکیب کردن مواد با یکدیگر و به دست آوردن ملات باکیفیت دارند. در کنار این‌ها دستگاه‌ها و فناوری نیز در این مرحله از رقابت به کمک شیوه‌های مدرن آمده‌اند.

با استفاده از دستگاه‌های مدرن می‌توان بهترین ترکیبات را برای مواد مختلف به دست آورد. در کنار این‌ها اجزایی از ساختمان که به صوت پیش‌ساخته تهیه می‌شوند، با استفاده از دستگاه‌هایی با دقت بسیار زیاد رصد می‌شوند و بنابراین هیچ‌گونه ناهمواری یا ناخالصی در درون آن‌ها وجود نخواهد داشت. به‌این‌ترتیب می‌توان گفت که تمامی قطعات ساخته شده با استفاده از دستگاه‌های صنعتی کاملا یکدست هستند و درنتیجه فشار وارده بر آن‌ها در داخل ساختمان به‌طور یکنواختی تقسیم خواهد شد.

برتری ساختمان‌ سازی صنعتی نسبت به روش سنتی

ساختمان‌ سازی صنعتی و همه گروه‌هایی که از آن استفاده می‌کنند، با سرعت زیادی در حال فاصله گرفتن از رقبای خود هستند. حتی عقربه‌های ساعت نیز در این رقابت به نفع این گروه می‌چرخند و تک‌تک ثانیه‌ها برای صنعتی‌ها نمره مثبت محسوب می‌شود. زمان یکی از مهم‌ترین دلایلی است که باعث شده گروه‌های ساختمان‌ سازی معتبر مانند بتیس در این دوراهی، به سراغ استفاده از شیوه‌های صنعتی بروند. برای درک بهتر از مسئله زمان و چگونگی کسب این امتیاز توسط ساختمان‌ سازی صنعتی، جدول زمانی زیر را دنبال می‌کنیم.

جدول زمانی بالا تخمینی از زمان موردنیاز برای انجام پروژه با استفاده از شیوه‌های سنتی و صنعتی بود. همان‌طور که در این جدول دیده می‌شود، در طی مدت‌زمان اجرای یک پروژه به شیوه سنتی، صنعتی کاران می‌توانند حداقل دو پروژه را به سرانجام برسانند. این جدول با در نظر گرفتن این موضوع زمان‌بندی شده که ابر و باد و مه و خورشید و فلک به کمک شیوه‌های سنتی آمده و پروژه را به تعطیلی نکشانند.

استفاده از دستگاه‌های سریع و بهره‌گیری از تکنولوژی باعث می‌شود که بتوان به‌طور هم‌زمان قطعات زیادی را با کیفیت یکسان تولید کرد. درنتیجه گروه‌هایی که در مسیر صنعت قدم گذاشته‌اند، می‌توانند هم‌زمان بیش از یک پروژه را مدیریت کرده و همه آن‌ها را در مدت‌زمان خیلی کوتاهی به سرانجام برسانند.

این موضوع به صنعتی کاران کمک می‌کند تا بدون اینکه افزایش سرعت کار تاثیر منفی بر روی کیفیت پروژه‌ها بگذارد، آن‌ها را به سرانجام برسانند. این در حالی است که برای طرفداران شیوه‌های سنتی این آپشن وجود ندارد. زیرا آن‌ها نمی‌توانند به‌طور هم‌زمان و تمام‌وقت در دو محل برای انجام پروژه حضور داشته باشند. به عبارت بهتر همین قدم گذاشتن صنعت در دنیای ساختمان‌ سازی است که باعث شد چینی‌ها بتوانند در کمتر از دو ماه بیمارستانی به وسعت ورزشگاه آزادی را برای بیماران کرونایی خود بسازند.

ضربه نهایی صنعت بر پیکره سنت در ساختمان‌ سازی با کاهش هزینه‌ها

اکنون به مرحله پایانی رقابت میان شیوه‌های سنتی و صنعتی در ساختمان‌ سازی رسیده‌ایم. جایی که به نظر می‌رسد که پیش‌بینی نتیجه چندان کار دشواری نباشد و برنده مسابقه را بتوان به‌راحتی تشخیص داد. اما باید بدانید که طرف صنعتی این رقابت، هنوز اصلی‌ترین برگ برنده خود را رو نکرده است. در زمانی که کارگران در ساختمان‌ سازی به شیوه سنتی مشغول کار هستند، گروه‌های معماری که از شیوه‌های صنعتی استفاده می‌کنند، مشغول پس‌انداز کردن و برنامه‌ریزی برای کارهای جدید هستند.

در شیوه‌های صنعتی این دستگاه‌های با دقت هستند که جایگزین نیروی انسانی شده‌اند. به‌این‌ترتیب سرعت کار تا حد زیادی افزایش یافته و احتمال خطا نیز به صفر رسیده است. به‌علاوه حذف نیروهای انسانی غیرضروری در کنار رام کردن وقایع طبیعی، باعث شده که قرعه کاملا به نفع شیوه صنعتی ساختمان‌ سازی بچرخد. جایی که دیگر خبری از تعطیلی پروژه به دلیل شرایط آب‌وهوایی یا دیگر عوامل تاثیرگذار نیست.

یک مثال جالب از مقایسه میان زمان و هزینه صرف شده در پروژه‌های ساختمانی سنتی و صنعتی در نیویورک اتفاق افتاده است. یکی از گروه‌های معماری تصمیم به ساخت یک برج بلند در نیویورک گرفت. این گروه هزینه و زمان موردنیاز برای انجام پروژه را با استفاده از شیوه‌های سنتی و صنعتی موردبررسی قرار داده و پیش‌بینی کردند. درنهایت به این نتیجه رسیدند که اجرای پروژه با شیوه‌های سنتی در شهری به شلوغی نیویورک در بهترین شرایط 90 سال طول خواهد کشید و چیزی بیش از 70 میلیون دلار هزینه خواهد داشت. این در حالی است که استفاده از شیوه‌های صنعتی، این زمان را به کمتر از یک سال و هزینه را به کمتر از 10 میلیون دلار کاهش خواهد داد.

در کنار این‌ها افزایش زمان در پروژه‌های سنتی با توجه به تغییر لحظه‌ای قیمت مصالح مختلف ساختمانی، باعث می‌شود که هزینه انجام این کارها با درصد خطای زیادی محاسبه شود. این در حالی است که پیش‌بینی هزینه در روش‌های صنعتی به لطف مشخص بودن فرایندهای طی شده و پیش رفتن پروژه در تطابق با برنامه زمانی چیده شده، با دقت بسیار بالایی انجام می‌شود. همین موضوع باعث شده که استفاده از شیوه‌های صنعتی در پروژه‌های بزرگ، انتخاب عاقلانه‌تری باشد.

چرا هنوز شیوه‌های سنتی طرفداران بیشتری دارند؟

باوجوداینکه در این رقابت شیوهای صنعتی در ساختمان‌ سازی توانستند شیوه‌های سنتی را ناک اوت کنند، اما هنوز هم وقتی در سطح شهرها قدم می‌زنیم، شاهد استفاده از شیوه‌های سنتی هستیم. شاید بتوان گفت که این موضوع به دلیل ترس نسبی است که بیشتر مردم کشور ما از تغییر کردن دارند. شیوه‌های سنتی در طی این سال‌ها توانسته‌اند به‌خوبی حسن نیت خود را به مردم ثابت کنند. به همین دلیل است که جهش از شیوه‌های سنتی به صنعتی کار آسانی نیست.

در کنار این‌ها به نظر می‌رسد که هزینه راه‌اندازی یک پروژه با استفاده از شیوه‌های سنتی خیلی کمتر از هزینه تامین قطعات موردنیاز در کارخانه‌های صنعتی باشد. هرچند در نگاه اول این دید بسیاری از افراد را به سمت این سراب خواهد کشاند، اما باید بدانید که درنهایت سرعت بالای اجرای کار و صرفه‌جویی در هزینه‌ها، تمامی هزینه اولیه را به شما بازخواهد گرداند.

به‌علاوه برخلاف چیزی که در نگاه اول به نظر می‌رسد، فطعات ساخته‌شده به روش صنعتی به دلیل دقتی که در ساخت و تعیین کیفیت آن‌ها به کار رفته است، در بسیاری از موارد نسبت به نمونه‌های سنتی مستحکم‌تر هستند. همچنین زن کمتری دارند و به‌راحتی می‌توان آن‌ها را به مکان‌های پررفت‌وآمد یا کوچه‌های با عرض کم برد.

به همین دلیل بیشتر گروه‌های معماری و ساختمان‌ سازی معروف و حرفه‌ای مانند بتیس، به‌خوبی مزایای استفاده از شیوه‌های صنعتی را به‌ویژه در پروژه‌های بزرگ درک کرده‌اند و در تلاش هستند تا این شیوه‌ها در ساختمان‌ سازی نوین ایران گسترش دهند.

همان‌طور که در این مقاله دیدیم، مزیت‌های استفاده از شیوه‌های صنعتی در ساختمان‌ سازی به‌قدری زیاد هستند که می‌توان به جرات گفت که کوچ کردن به سمت استفاده از این شیوه‌ها در ساختمان‌ سازی، می‌تواند تحول بزرگی را در صنعت معماری ایران به وجود آورد. در اینجا ماجرا دقیقا شبیه چیزی است که با ظهور نرم‌افزارهای طراحی و معماری در ساختمان‌ سازی اتفاق افتاد. جایی که امکان مشاهده سه‌بعدی ساختمان‌ها پیش از ساخت، باعث شد خطاهای طراحی تا حد زیادی کاهش پیدا کند. به‌علاوه مشتریان نیز تصور بهتری از جایی که قرار است در آن زندگی یا تجارت کنند، پیدا خواهند کرد.

در حال حاضر قدم‌هایی برای رفتن به این دنیای جدید در صنعت معماری و ساختمان‌ سازی ایرانی برداشته شده است. گروه معماری و ساختمان‌ سازی بتیس یکی از پیشگامان در این حوزه است. مهندسان این گروه همواره تلاش می‌کنند تا دانش خود را در حوزه استفاده از شیوه‌های صنعتی به‌روز نگه داشته و بهترین دستگاه‌ها را برای ساخت باکیفیت‌ترین قطعات مورداستفاده قرار دهند. در این راه تجربه نیز به کمک آن‌ها آمده و باعث شده که این گروه امروز به‌عنوان یکی از رتبه‌های برتر فعال در ساخت برج‌های مناطق یک، دو و سه تهران شناخته شود.