آیا وجود پله فرار در برجهای مسکونی ضروری است؟ 1402/04/24 شرکت ساختمانی بتیس در صورت بروز حوادث نابهنگام در ساختمان‌های مسکونی، افراد باید خیلی سریع و در کوتاه‌ترین زمان ممکن، خود را به خارج از ساختمان برسانند. یک راه ایمن و سریع برای رهایی از شریط ناگوار پیش‌آمده، استفاده از پله‌های فرار است. با وجود این پله‌ها، افراد قادر خواهند بود که با سرعت بیشتری به سمت بیرون حرکت کرده و در صورت نیاز، به منطقه امن دیگری هدایت شوند. در این مطلب از شرکت ساختمانی بتیس قصد داریم در مورد پله‌های فرار و اهمیت وجود آن‌ها در برجهای مسکونی صحبت کنیم. منظور از پله فرار یا اضطراری در برجهای مسکونی چیست؟ پله فرار یا اضطراری، سازه‌ایست که برای استفاده در شرایط اضطراری و در برجهای مسکونی طراحی و احداث می‌شود. هدف اصلی از ساخت پله فرار، فراهم کردن مسیری امن و سریع برای ساکنان و اهالی برج در صورت وقوع حوادث غیرمنتظره نظیر آتش‌سوزی، زلزله، نشت گاز، انفجار و سایر اتفاقات ناگوار است. پله فرار به صورت عمودی یا افقی در طول برج قرار می‌گیرد و معمولاً از جنس فولاد ساخته می‌شود. فولاد، مقاومت لازم در برابر حرارت و آتش را داشته و بسیار مستحکم و پایدار است. طراحی این پله‌ها به دو صورت انجام می‌گیرد: پله‌های داخلی و پله‌های خارجی. پله‌های داخلی معمولاً درون برج قرار دارند و در شرایطی که خروج از برج در خارج از ساختمان امکان‌پذیر نباشد، استفاده می‌شوند. این پله‌ها فقط برای ساکنان برج قابل استفاده هستند و تمام طبقات به آن دسترسی لازم را دارند. بر خلاف پله‌های داخلی، پله‌های خارجی بر روی نمای برج نصب می‌شوند. این پله‌ها، امکان خروج فوری و ایمن را در شرایط اضطراری و برای تمام ساکنین فراهم می‌کنند. در حالت کلی، پله فرار یک ابزار حیاتی در برجهای مسکونی به حساب می‌آید و می‌تواند در شرایط اضطراری مانند آتش سوزی، زلزله و سایر حوادث ناگوار امکان خروج سریع و ایمن را برای ساکنین ساختمان فراهم نماید. آیا از راه پله‌های اصلی ساختمان می‌توان به عنوان پله فرار استفاده کرد؟ در برخی موارد و تحت شرایط خاص، می‌توان از راه‌پله‌های اصلی ساختمان نیز به عنوان پله فرار استفاده کرد. ابتدا باید مطمئن شوید این پله‌ها برای استفاده در شرایط اضطراری طراحی شده‌اند. مثلا اینکه استحکام و پایداری کافی را دارند و می‌توانند وزن و تعداد زیادی از افراد را تحمل کنند. همچنین باید مطمئن شوید که پله‌ها از عرض کافی برخوردار هستند و افراد به راحتی می‌توانند از آن‌ها عبور نمایند. علاوه بر این، پله‌های اصلی باید به طور مستقل و مستقیم به خارج ساختمان راه داشته باشند. یعنی باید مسیری مستقیم و بدون مانع، برای خروج از ساختمان وجود داشته باشد. قوانین و ضوابط اجرای تعداد راه‌پله‌های فرار بر اساس طبقات ساختمان معمولا قوانین و ضوابط اجرای تعداد راه‌پله‌های فرار، به تعداد طبقات ساختمان بستگی دارد. البته این موضوع در هر کشور و منطقه متفاوت است. در بسیاری از کشورها، قوانین ساختمانی و آتش‌نشانی مشخص می‌کنند که چند راه‌پله فرار باید در یک ساختمان ساخته شود. طبق قانون و برای ساختمان‌هایی با تعداد طبقات مشخص، وجود حداقل یک پله فرار ضروری است. البته برای ساختمان‌هایی با تعداد طبقات بالا، ممکن است نیاز به تعداد بیشتری پله فرار باشد. پله‌های فرار باید در نقاط استراتژیک ساختمان نصب شوند تا افراد دسترسی آسانی به آن‌ها داشته باشند. یک پله اضطراری، باید دارای عرض کافی بوده و ویژگی‌های ایمنی مانند تجهیزات اطفاء حریق و نشانگرهای خروج اضطراری را داشته باشد. قیمت پله فرار بر چه اساسی تعیین می‌گردد؟ قیمت پله فرار به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل عبارتند از: طول و ارتفاع پله: پله‌های بلندتر نیاز به مواد بیشتری دارند و هزینه ساخت آن‌ها بالاتر است. جنس مواد استفاده شده: پله‌های فرار از مواد مختلفی مانند چوب، فلز و پلاستیک ساخته می‌شوند. هر کدام از این مواد هزینه‌های متفاوتی داشته و قیمت نهایی پله به جنس استفاده‌شده در آن بستگی دارد. طراحی و نصب: شیوه طراحی و نصب پله فرار نیز هزینه‌های خاص خود را دارد. در برخی موارد، طراحی پله با توجه به نیازها و قوانین ایمنی بسیار هزینه‌بر است. لازم به توضیح است که نصب پله فرار اگر بخواهد به طور اصولی انجام گیرد، نیاز به حضور کارشناسان متخصص، کارگران ماهر و تجهیزات خاص دارد که هزینه نهایی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. استانداردهای ایمنی: پله‌های فرار باید با استانداردهای ایمنی مطابقت داشته باشند. استفاده از مواد با کیفیت بالا، نصب صحیح و رعایت قوانین ایمنی، قطعا هزینه بیشتری را به همراه خواهد داشت. ضوابط و مقررات اجرای پله فرار تعداد و ابعاد پله‌ها تعداد پله‌ها باید مطابق با ظرفیت ساختمان و تعداد افرادی که قرار است از آن عبور کنند، تعیین شود. همچنین، ابعاد پله‌ها باید به گونه‌ای باشد که امکان بالا و پایین رفتن آسان برای افراد فراهم باشد. عرض راه پله عرض راه‌پله باید طوری باشد که امکان عبور همزمان برای چند نفر فراهم گردد. شیب پله‌ها شیب پله‌ها باید طوری در نظر گرفته شوند که افراد بتوانند به راحتی بالا و پایین رفته و امکان سقوط و لغزش برای آن‌ها وجود نداشته باشد. شیب استاندارد معمولا در محدوده 30-45 درجه است. نورپردازی پله‌های فرار باید از نور مناسبی برخوردار باشند تا در شرایط نور کم و تاریکی هوا، امکان عبور و مرور از روی آن‌ها فراهم باشد. نورپردازی باید در صورت قطع برق هم فعال باشد. مسقف بودن پله فرار در صورتی که پله فرار مسقف نباشد، آتش و دود به سرعت در تمام قسمت‌های ساختمان گسترش پیدا کرده و مسیر خروج افراد را محدود می‌کند. یک پله فرار مسقف، زمان گسترش دود و آتش را در ساختمان افزایش می‌دهد. بدین ترتیب افراد زمان بیشتری دارند تا از ساختمان خارج شده و خود را به یک مکان امن برسانند. نرده‌ها نرده‌ها جزئی از پله فرار به حساب می‌آیند. این اجزا در دو طرف پله‌ها قرار گرفته و به منظور افزایش ایمنی افراد مورد استفاده قرار می‌گیرند. نرده‌ها معمولا از جنس چوب، فلز یا پلاستیک ساخته می‌شوند. مکان پله محل پله فرار باید به گونه‌ای تعیین شود که لزومی به عبور از قسمت‌های مختلف خانه مثل آشپزخانه‌ها، سرویس‌های بهداشتی، اتاق‌های خواب و سایر مکان‌هایی که امکان قفل شدن دارند، وجود نداشته باشد. درب پله درب پله باید به صورت بیرون بازشو بوده و به سمت پله باز شود. علاوه بر این، بهتر است اینگونه پله‌ها مرتبط با نزدیک‌ترین درب خروجی طراحی گردند. تعلیمات و آموزش افراد باید شیوه استفاده صحیح از پله فرار را بدانند و با روش‌های ایمنی کاملا آشنایی پیدا کنند. برگزاری یکسری تمرین‌‌ها و آموزش‌های منظم می‌تواند به افزایش آگاهی افراد و کاهش خطرات مربوط به استفاده نادرست از پله فرار کمک کند. تمام موارد گفته‌شده در بالا، فقط بخشی از ضوابط و مقررات اجرای پله فرار هستند. هر کشور یا سازمانی ممکن است ضوابط و مقررات خاص خود را داشته باشد. مطمئنا رعایت این ضوابط و مقررات، کمک شایانی به حفاظت و ایمنی افراد، در صورت بروز حوادث خواهد کرد. کلام آخر: در این مطلب از بتیس در مورد اهمیت اجرای پله‌های فرار در ساختمان‌های مسکونی با شما عزیزان صحبت کردیم. متاسفانه اجرای پله فرار در بعضی کشورها و از جمله ایران، زیاد جدی گرفته نمی‌شود. این موضوع می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. معمولا عواملی نظیر عدم آگاهی کافی درباره اهمیت و نیاز به پله‌های فرار، نقص در قوانین و مقررات ساختمانی، مشکلات مالی و هزینه بالای ساخت پله‌های فرار، کمبود توجه به ایمنی عمومی ساکنین از سوی برخی سازندگان ساختمان و مسئولین و همچنین کمبود فضا در ساختمان‌ها از علل عدم جدی گرفته شدن اجرای این نوع پله‌ها در ایران هستند.